سنسور مپ چیست؟
سنسور MAP مخفف (Absolute Pressure Sensor (Manifold که یکی از کلیدی‌ترین قطعات موتورهای انژکتوری است در منیفولد هوای ورودی نصب می‌شود و فشار هوای ورودی به داخل موتور را محاسبه کرده، اطلاعات به دست آمده را به ECU می‌فرستد. این سنسور از دسته حسگرهایی است که به‌طور مستقیم به ECU متصل می‌شود. این قطعه، همانطور که از اسمش پیداست، فشار هوای موجود در منیفولد ورودی هوا را کنترل کرده و گزارش آن را به ECU ارسال می‌کند. بعضی از خودروها علاوه بر سنسور MAP، سنسور دمای هوای منیفولد هم دارند که دمای هوای ورودی به موتور را می‌سنجد. گاهی این دو سنسور جدا از هم تعبیه شده و گاهی هردو در یک قطعه به‌کار می‌روند. همچنین این سنسور، با سنسور خلاء منیفولد هوا و سنسور دریچه گاز متفاوت است. در واقع دو سنسور ذکر شده به نوعی مکمل سنسور مپ هستند و به تأمین بهترین شرایط در منیفولد هوا کمک می‌کنند.
وظیفه سنسور مپ چیست؟
همانطور که گفته شد، سنسور مپ فشار هوای ورودی به موتور را محاسبه می‌کند. هوایی که در منیفولد با سوخت ترکیب شده و توسط انژکتور به درون سیلندر پاشیده می‌شود. بدون شک، میزان این هوا در تشکیل مخلوط گاز و سوخت با نسبت درست بسیار مؤثر است. بنابراین سنسور مپ به نوعی، به تنظیم دقیق این نسبت کمک می‌کند. فشار هوای موجود در منیفولد، نسبت مستقیم با فشار وارده بر پدال گاز دارد. به این معنی که وقتی پدال گاز را فشار داده یا رها می‌کنیم فشار هوا نیز تغییر می‌کند. در این زمان، همکاری MAP و ECU با توجه به فشار وارده بر پدال و تغییرات ناشی از آن، بهترین شرایط کار را برای موتور فراهم می‌کند. بنابراین با خرابی سنسور مپ، در نسبت سوخت و گاز مخلوط تزریق شده به سیلندرها اختلال ایجاد شده، موتور کارایی بهینه خود را از دست می‌دهد و دچار نقص عملکرد می‌شود. چرا که میزان هوای وارد شده به موتور نباید بیشتر یا کمتر حدود مشخص شده باشد.
نحوه عملکرد سنسور مپ
سنسور مپ از طریق یک شلنگ به دریچه ورودی هوای (سوپاپ هوا) منیفولد متصل می‌شود و از طریق شلنگ مذکور ارتباط مستقیم با منیفولد و دریچه آن برقرار می‌کند. به این ترتیب با هوای موجود در منیفولد در تماس است و شرایط آن را بررسی می‌کند همچنین میزان باز و بسته شدن دریچه را بررسی می‌نماید. هنگامی که موتور روشن است و در حال کار، بالا و پایین رفتن پیستون ها، در منیفولد هوا خلاء ایجاد می‌کند. این سنسور اطلاعات شرایط منیفولد را به ECU ارسال کرده و ECU یا مرکز کنترل اطلاعات خودرو، با توجه به فشار وارده به پدال گاز و میزان باز شدن دریچه گاز، همچنین اطلاعات سنسور مپ، فشار هوای ورودی به مانیفولد را تنظیم می‌کند. این فشار با میزان باز و بسته شدن سوپاپ تنظیم می‌شود. به همین دلیل است که با تغییر فشار بر پدال، میزان هوای ورودی به موتور تغییر می‌کند. نکته مهم در این فرآیند این است که این سنسور فشار هوای درون و بیرون مانیفولد را همزمان اندازه‌گیری می‌کند و به ECU ارسال می‌نماید. چرا که این فشار در شرایط محیطی مختلف متغیر خواهد بود. در واقع هنگامی که دریچه گاز نیمه‌باز است، فشاری که ECU از طریق اطلاعات سنسور مپ اندازه گیری می‌کند کمتر از فشار محیط است، چرا که به دلیل مکش سیلندر، فشار درون منیفولد کمتر از فشار محیط می‌شود. اما زمانی که دریچه گاز کاملاً باز است، هوا با فشار برابر با فشار محیط می‌شود و تجزیه و تحلیل داده‌های سنسور MAP فشار هوای محیط را نشان می‌دهد. باید توجه داشت که ECU با توجه به این اطلاعات و اطلاعات سنسور MAF میزان سوخت لازم برای ترکیب شدن با هوا را نیز مشخص می‌کند و زمان مناسب جرقه‌زنی شمع ها را نیز تنظیم می‌نماید. در حقیقت در صورت ورود هوای زیاد به منیفولد برای پیشگیری از کوبش موتور باید جرقه‌زنی سریعتر صورت گیرد تا خوداشتعالی اتفاق نیفتد.
محل نصب سنسور مپ
سنسور مپ از نوع سنسورهای پیزوالکتریک است و در واقع نوعی پتانسیومتر ساده محسوب می‌شود. بخشی از این سنسور که تقریبا درچه‌ای در میانه سنسور است، نسبت به فشار هوا حساس بوده و با تغییر فشار دچار لغزش و حرکات تناوبی می‌شود و کار می‌کند. سیگنال‌ها به این ترتیب در سنسور ایجاد شده و به ECU ارسال می‌شوند. این سنسور با شرایط ذکر شده، معمولا در کنار سوپاپ هوای منیفولد هوا یا دریچه گاز موتور قرار می‌گیرد. به بیان دقیق‌تر، سنسور مپ بعد از دریچه گاز و چسبیده به آن نصب می‌شود.
اهمیت سلامت سنسور مپ و علائم خرابی آن
همانطور که گفته شد، عملکرد سنسور مپ، در بازده مفید و بهینه موتور تأثیر بسیاری دارد و نقص آن، اخلال در عملکرد موتور را به همراه دارد. برخی از مشکلاتی که از خرابی سنسور مپ و ارسال اطلاعات ناقص و نادرست از طریق آن در خودرو ایجاد می‌شود عبارتند از:
- سخت روشن شدن موتور
- خروج دود سیاه از اگزوز هنگام گاز دادن (افزایش درصد آلایندگی)
- سخت گاز خوردن موتور
- ریپ زدن خودرو
- افزایش مصرف سوخت
علاوه‌بر این یکی از اصلی‌ترین علائم خرابی سنسور مپ می‌تواند روشن شدن چراغ چک خودرو باشد. اما به طور کلی به دلیل اهمیت این سنسور، سرویس دوره‌ای آن همواره توصیه می‌شود.
محل نصب سنسور مپ
سنسور مپ از نوع سنسورهای پیزوالکتریک است و در واقع نوعی پتانسیومتر ساده محسوب می‌شود. بخشی از این سنسور که تقریبا درچه‌ای در میانه سنسور است، نسبت به فشار هوا حساس بوده و با تغییر فشار دچار لغزش و حرکات تناوبی می‌شود و کار می‌کند. سیگنال‌ها به این ترتیب در سنسور ایجاد شده و به ECU ارسال می‌شوند. این سنسور با شرایط ذکر شده، معمولا در کنار سوپاپ هوای منیفولد هوا یا دریچه گاز موتور قرار می‌گیرد. به بیان دقیق‌تر، سنسور مپ بعد از دریچه گاز و چسبیده به آن نصب می‌شود.
عوامل خرابی سنسور مپ
پیش از برشمردن عوامل خرابی سنسور مپ باید به این مهم اشاره کرد که منیفولد ورودی هوای موتور و سنسورهای آن همواره در معرض جریان هوای چرب قرار دارند و به همین این دلیل خیلی زود چرب می‌شوند. این چربی به مرور روی سنسورها و قطعات داخلی آنها رسوب کرده و مانع عملکرد دقیق آنها می‌شود. برخی از دیگر دلایل خرابی سنسور مپ نیز عبارتند از:
- کیفیت پایین سوخت
- خرابی شمع‌ها
- ضربات شدید ناشی از تصادف‌ها
ضمن اینکه معمولا در دفترچه راهنما و مشخصات خودرو که از سوی کمپانی سازنده صادر می‌شود، زمانی برای طول عمر مفید سنسور مپ و تعویض آن اعلام می‌شود. این زمان معمولا بین ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار کیلومتر کارکرد است. باید دقت کرد که در صورت تعویض سنسور مپ، به اطلاعات درج شده در مورد طول عمر آن از سوی تولیدکننده دقت لازم را داشت. تست سلامت سنسور مپ نیز از طریق دیاگ زدن یا تست ولتاژ مشخص خواهد شد.
دیدگاه خود را بنویسید