هر آنچه که باید در مورد لاستیک بدانید!

لاستیک خودرو

آرامش، راحتی و امنیت ما در طول این مدت زمان که در خودرو سپری می­شود به عامل­ های زیادی وابسته است که یکی از مهمترین این عوامل لاستیک خودرویمان می­باشد. شاید در نظر تعدای از افراد لاستیک خودرو از اهمیت خاصی برایشان برخوردار نباشد و بگویند لاستیک، لاستیک است چه فرق می­کند! اما باید به این نکته توجه کرد که عملکرد کلی خودرویمان به عملکرد لاستیک­ هایی که بر روی خودرو قرار دارند، شدیدا وابسته است و نقش بسیار زیادی در پایداری خودرو، مانورپذیری خودرو و راحتی سرنشین دارد. به همین دلیل ما در این مقاله سعی کرده ­ایم تا دیدی کلی و علمی نسبت به لاستیک را برایتان ایجاد کنیم که بتوانید بسیار راحت و با اطمینان خاطر مناسب­ ترین لاستیک را با بودجه ­ای که برای این امر در نظر گرفته­ اید، انتخاب نمایید.

لاستیک­ ها به طور کلی به شیوه­ های گوناگونی دسته­ بندی می­ شوند از جمله از نظر ساختار، کاربرد، عملکرد در شرایط مختلف و … . در ادامه به بررسی دسته­ بندی های متفاوت لاستیک و اطلاعات ضروری که ما باید در هنگام خرید برای تشخیص لاستیک مناسب داشته باشیم می ­پردازیم. با الو کیا همراه باشید .

انواع لاستیک از نظر ساختار بدنه

لاستیک­ ها به طور کلی از لحاظ ساختاری به دو دسته بایاس (Bias) و رادیال (Radial) تقسیم ­بندی می­شوند.

• لاستیک بایاس

در کشورهای صنعتی و پیشرفته از این نوع لاستیک­ ها در خودروهای سواری استفاده نمی­شود و فقط در مواردی همچون لاستیک زاپاس، لاستیک موتور سیکلت­ها، لاستیک خودروهای مسابقه­ای همچون مسابقات درگ، ماشین آلات کشاورزی و صنعتی کاربرد دارند.

لاستیک­ های بایاس از لایه­ های روی هم قرار گرفته از جنس نخ­های ابریشمی یا نایلونی ساخته می­شوند که نخ­های هر لایه با لایه دیگری به صورت یک در میان موازی هم هستند و با لایه زیرین خود زاویه تقریبا 50 الی 60 درجه را ایجاد می­کنند. این نوع ساختار و چیدمان لایه­ ها باعث سخت ­تر شدن دیواره ­های لاستیک نسبت به لاستیک­ های رادیال می­شود و توانایی تحمل بارهای عمودی بیشتری را به لاستیک می­دهد.

• لاستیک رادیال

امروزه در بیشتر خودروهای سواری از لاستیک­های رادیال استفاده می­شود و از طرفی نیز روند استفاده از این نوع لاستیک­ها در خودروهای تجاری رو به افزایش است.

لاستیک های رادیال نیز همچون بایاس از قرارگیری چند لایه بر روی هم ساخته می شوند. با این تفاوت که لایه ها به دو دسته تقسیم می شوند. لایه های زیری را لایه بدنه و لایه های بالاتر را لایه های تقویتی می نامند. جنس لایه های بدنه از ابریشم مصنوعی و یا پلی استر است و لایه های تقویتی نیز از ابریشم مصنوعی، پلی استر و یا سیم می باشند.

مقایسه لاستیک های بایاس و رادیال

در حالت کلی لاستیک های رادیال از لاستیک های بایاس نرم تر بوده و همین امر باعث سواری نرم تر خودروتان می شود اما در عین حال برای چرخاندن فرمان نیاز به نیروی بیشتری دارید که به لطف سیستم های کمکی فرمان همچون هیدرولیک و فرمان برقی به آن صورت فرقی احساس نمی کنید.

از دیگر مزیت های لاستیک های رادیال نسبت به لاستیک های بایاس می توان به این مورد نیز اشاره کرد که در هنگام پیچیدن سطح آج دار لاستیک های رادیال به دلیل دیواره های نرم تر بهتر بر روی سطح جاده می مانند و در نتیجه چسبندگی بهتری را برای خودرو فراهم می کنند و از طرفی نیز لاستیک کمتر دچار خوردگی های نامتقارن می شود و همین امر منجر به بیشتر بودن طول عمر لاستیک های رادیال نسبت به لاستیک های بایاس می شود. از منظر مصرف سوخت نیز به دلیل مقاومت غلتشی کمتر لاستیک های رادیال نسبت به لاستیک های بایاس در صورت استفاده از لاستیک رادیال شاهد کمی کاهش مصرف سوخت نیز هستیم. تنها مزیتی که لاستیک های بایاس نسبت به لاستیک های رادیال دارند از حیث قیمت می باشد که قیمت لاستیک های بایاس حدودا 20 درصد ارزان تر از لاستیک های رادیال است.

ساختمان و اجزای لاستیک خودرو

لاستیک به عنوان تنها رابط خودرو با سطح جاده تاثیر بسزایی بر عملکرد خودرویتان دارد به همین دلیل لاستیک باید به اندازه کافی مستحکم و در عین حال انعطاف پذیر باشد تا هم بتواند فشار باد داخل لاستیک را نگه دارد و هم توان جذب نیروهای وارده از سطح جاده را داشته باشد. از این رو در ساخت لاستیک از اجزاء مختلفی به شرح زیر استفاده می شود.

هر آنچه که باید در مورد لاستیک بدانید

1. رویه یا روکش
2. شانه
3. دیواره
4. کمربند یا نگهدارنده
5. بدنه
6. طوقه
7. آستر داخلی

انواع لاستیک از نظر تیوب

در این نوع دسته بندی لاستیک ها به دو دسته تیوبلس (Tubeless) و تیوب¬دار (Tubed) تقسیم می شوند. که لاستیک های تیوبلس بدون تیوب بوده و در جداره داخلی لاستیک دارای لایه لاستیکی می باشند که وظیفه آب بندی هوای داخل لاستیک با رینگ و فضای بیرونی را به عهده دارد اما در دسته دیگر این وظیفه بر عهده تیوب داخل لاستیک می باشد.

1. آستر و لایه داخلی لاستیک تیوبلس
2. والو لاستیک تیوبلس
3. تیوب
4. لایه محافظ تیوب و آب بندی
5. والو تیوب

به دلیل وجود تیوب در داخل لاستیک تیوب دار مابین دیواره لاستیک و تیوب اصطکاک بوجود می آید که این اصطکاک در سرعت های بالا باعث گرم شدن بیش از حد تیوب شده و حتی ممکن است منجر به ترکیدن لاستیک شود. اما عدم وجود این اصطکاک در لاستیک های تیوبلس و ساختمان و کیفیت مناسب مواد مقاوم در برابر حرارت این نوع لاستیک ها باعث می شود که ضریب ایمنی در هنگام رانندگی در سرعت های بالا افزایش یابد.

1. لاستیک
2. رینگ
3. لبه/قفل رینگ

هنگامی که جسم خارجی تیزی وارد لاستیک تیوبلس شود اطراف جسم به واسطه آستر لاستیکی آب­بند سطح داخلی لاستیک آب­بندی شده و لاستیک به مرور زمان خالی می­شود و خودرو در سرعت­ های بالا قابل کنترل است اما در لاستیک­ های تیوب دار در چنین حالتی و در سرعت­های بالا نشتی هوا به داخل لاستیک و سپس به محیط بیرونی باعث بسیار دشوار شدن کنترل خودرو می­شود که ضریب ایمنی سرنشینان خودرو را بسیار کاهش می­دهد.

مزایای لاستیک تیوبلس نسبت به لاستیک تیوب­دار

• نگهداری مطلوب­ تر هوای داخل لاستیک
• خالی نشدن لاستیک به صورت ناگهانی در هنگام پنچری حتی در سرعت ­های بالا
• خنک کاری بهتر هوای داخل لاستیک به دلیل ارتباط مستقیم هوای داخل لاستیک با رینگ که با هوای آزاد در تماس است.
• نیاز به سرویس و نگهداری کم­تر
• کاهش وزن چرخ به دلیل نبود تیوب

انواع لاستیک از نظر شرایط محیطی کار

در این دیدگاه لاستیک­ها به طور کلی به سه دسته لاستیک­های تابستانی، زمستانی و چهار فصل تقسیم می­شوند. به طور معمول امروزه بیشتر خودروها با لاستیک­ها چهار فصل روانه بازار می­شوند به این دلیل که برای کاربران خودرو عملکردی مناسب در شرایط محیطی مختلف در ادوار سال را فراهم می­کنند. برای کشورهایی که دارای آب و هواهای مختلفی هستند و به نوعی چهارفصل می­باشند این نوع لاستیک­ها مناسب­اند اما اگر در اماکن گرم­سیری که به طور دائم آب و هوای گرم دارند لاستیک­ های تابستانه عملکرد بهتری را برای شما فراهم می­کنند و به همین صورت برای شرایط آب و هوایی سردسیری و برفی لاستیک­های زمستانی پیشنهاد می­شود. به این نکته نیز باید توجه کرد که تمامی لاستک­های زمستانی مناسب حرکت در گل و برف نیستند. این گونه لاستیک­ها دارای کد M+S بر روی دیواره لاستیک هستند.

سیستم کد گذاری مشخصات لاستیک

مسئولیت تعیین استاندارد های مرتبط با رینگ و لاستیک در سطح ملی اروپا، آمریکا بر عهده سازمان فنی رینگ و لاستیک اروپایی (ETRTO) در اروپا و موسسه رینگ و لاستیک (TRA) در آمریکا، می­باشد. که طبق استاندارهای صادره از این سازمان­ها علائم حروفی و عددی به صورت کد گذاری بر روی دیواره لاستیک­ ها درج می­شوند که هر یک بیانگر مفهوم خاصی است که در ادامه به آن­ها اشاره می­کنیم.

لاستیک­ های بایاس

مقیاس اندازه ­گیری ابعاد این نوع لاستیک­ ها بر اساس اینچ می­باشد. به عنوان مثال 6 – 15 به این معنی است که پهنای لاستیک 6 اینچ و قطر رینگ مورد استفاده برای لاستیک 15 اینچ می­باشد. در این نوع لاستیک تعداد لایه­ ها (Ply Rating) بعضا با علامت PR بر روی لاستیک نمایش داده می­شود. این شاخص نشان­ دهنده میزان مقاومت و توان تحمل بار لاستیک ­های بایاس است که عمدتا در خودروهای تجاری همچون کامیون­ ها بکار میرود.

لاستیک­ های رادیال

در لاستیک­ های رادیال برای نشان دادن مشخصه ­های لاستیک از دو سیستم اندازه­ گیری بین المللی زیر استفاده می­شود:

• سیستم متریک (Metric) که در کشورهایی که طبق استاندارد اروپا کار می­کنند کاربرد دارد. در کشور ما نیز اکثرا از این استاندارد استفاده می­شود.
• سیستم پی-متریک (P-Metric) که در کشورهایی که طبق استاندارد آمریکا کار می­ کنند کاربرد دارد.

در لاستیک­ های رادیال مقدار مقاومت به جای شاخص PR از دو مشخصه دیگر “کد تحمل بار” و “کد سرعت” استفاده می­ شود که در ادامه با آن آشنا می ­شویم.

شاخص­ های استاندارد همسان شده در لاستیک خودرو

دلیل استفاده از کلمه همسان در تیتر مطلب به این دلیل است که بنا به استانداردهای شرکتی بعضی از مشخصه ­ها می­ توانند به صورت جزئی با شرکت دیگری متفاوت باشند به همین دلیل ما از استاندارد های همسان و رایج کشورمان استفاده می­ کنیم.

شاخص نوع وسیله نقلیه

این شاخص به صورت اختیاری بوده و الزاما بر روی همه لاستیک­ها وجود ندارد و قبل از شاخص پهنای لاستیک می ­آید.  در جدول زیر معنای هر یک از حروف را می ­توانید مشاهده کنید.

شاخص پهنای لاستیک خودرو

پهنای لاستیک را با یک کد سه رقمی نشان می­دهند که این عدد بر حسب میلیمتر می­باشد. به عنوان مثال همانطور که در تصویر زیر مشاهده می­کنید پهنای لاستیک مورد نظر 205 میلیمتر است.

شاخص نسبت ارتفاع به پهنا

این شاخص با یک عدد دو رقمی نمایش داده می­شود که این عدد نشانگر میزان ارتفاع فاق لاستیک به صورت درصدی از پهنای لاستیک است. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می­کنید عدد 55 به این معنا است که ارتفاع فاق 55 درصد پهنای لاستیک که 235 میلیمتر بود است درنتیجه داریم:

یعنی ارتفاع فاق لاستیک 129.25 میلیمتر است پس نتیجه می­گیریم که عدد 55 برای لاستیکی با پهنای 185 با عدد 55 لاستیکی با پهنای 205 برابر نیست.

شاخص قطر رینگ

این مشخصه به اینچ می­باشد و نشانگر اندازه قطر داخلی رینگ است و حرف R قبل از عدد نمایان­گر رادیال بودن لاستیک است. که در مورد زیر اندازه قطر رینگ 16 اینچ است.

شاخص بار

در خودروهای سواری این شاخص بصورت یک کد عددی دو یا سه رقمی نشان داده می­شود که نمایانگر حداکثر بار قابل تحمل هر لاستیک است.

شاخص حداکثر سرعت مجاز لاستیک خودرو

این شاخص بیانگر سرعتی است که لاستیک قادر است به مدت 10 دقیقه بدون خطر با آن سرعت حرکت کند.

• شاخص مقاومت فرسودگی (Treadwear)

در این رده­ بندی عدد قرار گرفته نسبی بوده و برای مقایسه مقاومت لاستیک در برابر فرسودگی می­باشد. به عنوان مثال عدد 100 در این رده­بندی یک عدد نسبتا خوب است و هرچه این عدد بزرگتر شود نشانگر این است که لاستیک با عدد بزرگتر داراری مقاومت در برابر فرسودگی بالاتری دارد.

• شاخص نرخ کشش (Traction)

برای مقایسه توانایی توقف خودرو بر روی سطوح خیس و لغزنده از این رده ­بندی استفاده می­شود که به ترتیب از بیش­ترین به کم­ترین مقدار با حروف AA ، A ، B و C تقسیم­ بندی می­شوند. به این صورت که لاستیک با شاخص کشش AA توانایی بهتری نسبت به سایر درجه­ بندی­ ها در توقف حودرو بر روی سطوح خیس را دارد.

• شاخص دما (Temperature)

میزان مقاومت لاستیک را در برابر تولید حرارت در حین کارکرد در سرعت مشخص را نشان می­دهد و درجه­ بندی آن به ترتیب از بیشترین به کمترین با حروف A، B و C تقسیم­ بندی می­شود. به این صورت که A بالاترین مقدار مقاومت در برابر تولید حرارت در بیشترین سرعت را دارد.

شاخص تاریخ تولید لاستیک خودرو

در این شاخص از یک عدد چهار رقمی استفاده شده است که از سمت چپ دو عدد اول نشان­گر تاریخ تولید خودرو در چندمین هفته سال است و دو عدد دوم نشان­ دهنده سال ساخت لاستیک می ­باشد و در مثال زیر لاستیک در هفته هشتم سال 2020 تولید شده است. تمامی لاستیک­ ها دارای تاریخ انقضای مشخصی نیستند اما بهتر است در استفاده از لاستیک ­های با تاریخ تولید بیشتر از پنج سال کمی حساسیت نشان داد و لاستیک های با تاریخ تولید بیشتر از 10 سال باید حتما تعویض شوند.

کلام آخر

با آنچه که گفته شد شما می ­توانید به راحتی مشخصات لاستیک خود را بفهمید و به شما پیشنهاد میکنیم که برای خرید لاستیک نو از مشخصات استاندارد شرکتی که خود تولید کننده ارائه کرده استفاده کنید. مخصوصا در خودروهای امروزی که از سیستم ترمز ضد قفل (ABS) استفاده می­کنند به شدت توصیه می­شود از لاستیک های با ابعاد استاندارد استفاده شود و در صورت تعویض لاستیک با لاستیک­ های با ابعاد متفاوت حتما با استفاده از دستگاه دیاگ اقدام به تغییر سایز لاستیک در نرم ­افزار خودرو نمایند به این دلیل که این تغییر سایز خارج از استاندارد تولید کننده خودرو باعث ایجاد اختلال در عملکر سیستم ترمز می­شود.

در آخر امیدواریم که این مقاله برای شما همراهان گرامی الو کیا مفید بوده باشد. ما را با نظرات خود در مسیر ارتقاء ارائه خدمات به شما بزرگواران یاری نمایید.