هنگام رانندگی با خودروهای دنده ای برخلاف اتوماتیک ها، نیاز است تعویض دنده توسط راننده انجام شود و همین قضیه می تواند موجب شود خطای انسانی در انجام تعویض دنده وارد شود و این کار به خوبی انجام نشود.

از سویی دیگر، در رانندگی درون شهری که مصرف سوخت بیش تر از رانندگی جاده ای است، زمان دقیق تعویض دنده در خودروهای دنده ای می تواند بسیار مؤثر باشد و به میزان قابل توجهی از مصرف سوخت خودرو بکاهد.

سیستم راهنمای تعویض دنده یاGSI  چگونه کار می کند؟

سیستم راهنمای تعویض دنده یا GSI با استفاده از سنسورهای به کاررفته در چرخ و گیربکس و همچنین با دانستن دور موتور و میزان مصرف سوخت لحظه ای تشخیص می دهد در چه زمانی تعویض دنده نیاز است. در صورت رسیدن زمان تعویض دنده، این سیستم نماد مثبت یا منفی و یا جهت بالا و پایین را به صورت رنگی در کلاستر (Cluster) یا پشت آمپر خودرو به راننده نشان می دهد و راننده متناسب با آن دنده را عوض می کند. البته در برخی از این سیستم ها علاوه بر هشداری که در کلاستر نمایش داده می شود، هشدار صوتی هم به راننده داده می شود.

چرا تعویض به موقع دنده در میزان مصرف سوخت تأ‌ثیرگذار است؟

در صورت عوض نکردن به موقع دنده در زمان مناسب ممکن است دور موتور بیش از اندازه افزایش یا کاهش یابد که در صورت افزایش بیش از اندازه دور موتور، مصرف سوخت افزایش می یابد و برای جلوگیری از این افزایش نیاز است دنده سبک تر شود. از سویی دیگر، در صورت کاهش بیش از اندازه دور موتور در یک دنده مشخص، موتور دیگر نمی تواند توان مورد نیاز خودرو را تولید کند و به همین دلیل نیاز است از دنده سنگین تر استفاده شود تا خودرو بتواند در شرایط ایده آل تری کار کند. در این حالت که دور موتور در یک دنده مشخص بیش از اندازه پایین است، خودرو به اصطلاح دارای دنده مرده (Dead Gear) است. این حالت اصلاً برای خودرو مطلوب نیست، چرا که در عین کاهش مصرف سوخت در اثر کاهش دور می تواند باعث استهلاک موتور شود.

بنابراین در سرعت های مختلف و در شرایط مختلف، باید از دنده های مختلف استفاده کرد تا دور موتور در محدوده قابل قبولی قرار گیرد تا نه به مصرف سوخت اضافه شود و نه به استهلاک موتور.

آیا از سیستم راهنمای تعویض دندهGSI  در خودروهای اتوماتیک هم استفاده می شود؟

به طور کلی، در خودروهای اتوماتیک تعویض دنده به گونه ای صورت می گیرد که خودرو کم ترین مصرف سوخت را داشته باشد و کامپیوتر خودرو همیشه سعی دارد تا دنده ای را درگیر کند که دور موتور در بازه ایده آل قرار گیرد، البته در حالت اسپرت برنامه گیربکس تغییر می کند و در دورهای بالاتری دنده را عوض می کند تا شتابگیری خودرو بهتر و در زمان بیش تری صورت گیرد.

اما در صورت قرارگیری دسته دنده در حالت دستی (Manual)، دیگر اختیار تعویض دنده در دست راننده است و به همین دلیل در برخی از خودروهای اتوماتیک نیز می بینیم که از سیستم راهنمای تعویض دنده یا GSI استفاده می شود. در کلاستر این خودروها در کنار عددی که نشان دهنده شماره دنده است یک علامت مثبت و منفی قرار می گیرد و در زمان مناسب راننده را آگاه می کند که دنده را از طریق دسته دنده یا دنده پشت فرمان زیاد و یا کم کند.

مزایای سیستم راهنمای تعویض دنده یا GSI چیست؟

۱- کاهش مصرف سوخت و آلاینده ها

با قرارگیری دور موتور در محدوده های مناسب که در اثر تعویض به موقع دنده صورت می گیرد، مصرف سوخت کاهش می یابد و به دنبال آن آلاینده هایی مانند CO۲ کم تر وارد محیط می شوند.

۲- جلوگیری از ورود به دنده مرده

در صورت توجه به هشدار سیستم GSI که در صورت کاهش بیش از اندازه دور موتور نمایش داده می شود، می توانید با کاهش دنده از ورود به دنده مرده جلوگیری کنید. از مضرات دنده مرده افزایش استهلاک است که از آن هم جلوگیری می شود.

آیا هشدار سیستم راهنمای تعویض دنده همیشه در پشت آمپر یا کلاستر خودرو نمایش داده می شود؟

در بیش تر خودروهایی که دارای این سیستم اند، هشدار در کلاستر نمایش داده می شود، اما در برخی از خودروها که به هدآپ (HUD) مجهزند، هشدار سیستم در هدآپ نیز نمایش داده می شود تا راننده بهتر آگاه شود.

از سیستم راهنمای تعویض دندهGSI  در کدام یک از خودروهای تولید داخل استفاده شده است؟

از این سیستم برای اولین بار در شاهین استفاده شد و بعداً در تارا دنده ای نیز شاهد به کارگیری این سیستم بودیم. علت به کارگیری این سیستم در خودروهای داخلی این است که GSI یا سیستم راهنمای تعویض دنده به یک استاندارد آلایندگی تبدیل شده است و باید از آن در برخی از خودروها دنده ای جدید استفاده شود.